Erdoğanlar gemilere petrol tankerlerini de ekledi

Petrol tankeri için yapılan anlaşmaya aracılık edenler ise İstanbul'da kurulu Palmali Group'un sahibi Azeri-Türk iş adamı Mübariz Mansimov Gurbanoğlu ve Erdoğan’ın yakın dostu SOM Petrol’ün sahibi iş adamı Sıtkı Ayan. Malta Files belgelerine göre Ayan 2008’de yedi milyon, Mansimov ise 2008’den beri Erdoğan ailesine gemi için yaklaşık 23 milyon dolar ödemiş.

European Investigative Collaborations (EIC) konsorsiyumunun Malta Files projesi kapsamında yapılan bu araştırma, Türkiye’nin en güçlü ailesinin gizli iş ilişkilerine ve kişisel servetlerini artırmak için devlet imkanlarını nasıl kullandıklarına dair ışık tuttuğunu iddia ediyor. 

PETROL TANKERİ AGDASH'I SATIN ALDILAR

Habere göre, Erdoğan ailesi Ekim 2008’de Man Adası’nda kurulu "Bumerz Limited" adlı aile şirketleri üzerinden Mübariz Mansimov’un petrol tankeri Agdash’ı aldı. "Bumerz" şirketinin adı, Tayyip Erdoğan’ın oğlu Burak Erdoğan, kardeşi Mustafa Erdoğan ve eniştesi Ziya İlgen’in adlarının bir araya getirilmesiyle oluşuyor.

Mansimov ise Bakü doğumlu bir iş adamı. Sovyet ordusunda görev yaptığı ve Sovyetler’in çöküşünden sonra denizcilik işine girdiği biliniyor. Denizciliğe ilk girdiğinde Azeri devleti için çalışan Mansimov daha sonra kendi şirketi Palmali’yi kurdu.

Palmali Group’un filosunda şu anda yüze yakın gemi var. Karadeniz’deki petrol ticaretinin üçte ikisi Palmali gemileriyle yapılıyor. Bu ticaret, Mansimov’u milyarder yaparken onun yerli ve yabancı birçok ünlü iş adamıyla bağlantısını da sağlamış. ABD Başkanı Donald Trump’ı da tanıdığı söylenen Mansimov, geçtiğimiz Ocak ayında Vaşington’da Trump’ın yemin törenine katılmıştı.

Mansimov ve Erdoğan arasındaki dostluk da yıllar öncesine dayanıyor. 1998 yılında işini Azerbaycan’dan Türkiye’ye taşıyan Mansimov, 2006'da Türk vatandaşlığına geçti ve Gurbanoğlu soyadını aldı. Vatandaşlığa geçmesinde Erdoğan’ın rolü olduğunu "Sayın Başbakan [Erdoğan] ‘Niye Türk vatandaşı olmuyorsun’ demişti, doğru dedim ve Türk vatandaşı oldum" diye ifade eden Mansimov’u yakından tanıyan bir kaynak, milyarder iş adamının vatandaşlığa geçmek için Türk hükümetine rüşvet verdiğini iddia ediyor. Bunu kanıtlamak mümkün değil ama eldeki belgeler Erdoğan ailesinin kişisel servetine Mansimov’un büyük bir katkısı olduğunu gösteriyor.

Milyarder Mansimov ve Türkiye’nin en güçlü ailesi Erdoğanlar arasındaki iş ilişkisi karmaşık bir sistem üzerinden yürüyor. Bu sistem, bulunan belgeler ve kamuya açık sicil verileri incelenerek ilk kez Malta Files projesiyle gün ışığına çıkmış oluyor.

Mansimov, 2007 yılında petrol tankeri Agdash’ı Rusya devletinin iştiraki olan United Denizcilik’e sipariş etti. İnşaat masraflarının bir kısmını ödemek için de Letonya’da bulunan Parex Bank’tan 18,4 milyon dolarlık kredi istedi. Parex Bank, uzun yıllar Doğu Avrupa ve eski Sovyet ülkelerindeki suçlularının kara para aklama bankası olarak biliniyordu. Fakat banka Mansimov'a krediyi hemen o anda vermedi.

Aynı dönemde Erdoğan’ın eniştesi Ziya İlgen, İrlanda Denizi’ndeki küçücük bir ada olan ve vergi cenneti olarak bilinen Man Adası’nda Bumerz Limited adlı şirketi kayıt ettirdi. Emekli öğretmen olan ve kameraları sevmeyen İlgen hakkında çok fazla bilgi yok. İddialara göre, Erdoğan’ın başbakan olduğu yıllardan sonra ailenin ticaretle alakalı konularını o üstlenmiş.

Agdash 2007’nin sonbaharında Mansimov’a teslim edildi ve bir yıl boyunca Letonya, Hollanda ve İngiltere kıyılarında ve petrol terminallerinde dolaştı. Ekim 2008’de ise Erdoğan ailesi, Bumerz Limited şirketi üzerinden Agdash’ın kayıtlı olduğu Malta’da kurulu "Pal Shipping Trader One" adlı şirketin tüm hisselerini aldı ve böylece inşa edildiğinde değeri 25 milyon dolar olan tankerin gerçek sahibi haline geldi.

Man Adası sicil kayıtlarına göre, hisselerin Erdoğanlar'a transferinden bir gün sonra, 24 Ekim 2008’de Parex Bank Mansimov'un Agdash için bir sene önce istediği 18,4 milyon dolarlık krediyi Bumerz şirketine vermeye karar verdi. Halka açık sicil kayıtlarında Ziya İlgen’in ismini kredi belgelerinde görmek mümkün.

Ancak Erdoğan ailesi bu kredinin tek kuruşunu bile bankaya geri ödemedi; çünkü Mansimov, Erdoğan ailesinden gemiyi yedi yıllığına kiralayıp krediyi onlar adına geri ödedi. Agdash'ın satıldığı gün Erdoğan ailesinin şirketi Bumerz ile Mansimov'un Karayipler'de kurulu şirketlerinden biri arasında imzalanan sözleşmeye göre Mansimov, "Bumerz Limited’e direkt olarak ya da Pal Shipping Trader One Co Ltd’den [gemiyi] kiralayarak Parex Bank’a [kredinin] tüm taksitlerini ödemeyi" taahhüt etti.

Yani Mansimov, halihazırda kendi sipariş ettiği gemiyi Erdoğan ailesinin şirketine devredip bir de üstüne geminin inşaat masrafını ödemek için alınan krediyi aynı gemiyi kiralayarak yedi sene içinde kendi cebinden ödemiş oldu. Kredilerin geri ödemesi bittiğinde geminin sahibi hâlâ Erdoğanlar’ın şirketi Bumerz olarak kaldı.

Böylece Agdash petrol tankeri Mansimov tarafından Erdoğanlara hediye edildi. 2008 yılından 2015 yılına kadar kredi ödemesi devam eden bu hediyenin bedeli en az 21,2 milyon dolar ediyor.

Gemi için ödenmesi gereken kalan yedi milyon dolar ise Erdoğan’ın çok eski dostu olduğu bilinen iş adamı Sıtkı Ayan tarafından yapılıyor. Ayan’ın bu ödemeyi Agdash için neden yaptığı ise bilinmiyor.

YILDIRIMLAR'IN GİZLİ FİLOSU DA ORTAYA ÇIKTI

EIC’nin yayımladığı belgelere göre Başbakan Yıldırım ve ailesi off-shore’cu çıktı. Yıldırım ailesinin vergi cennetlerine kayıtlı 11 kargo gemisi ve 7 gayrimenkulü var.

European Investigative Collaborations’ın (EIC) ‘Malta Belgeleri’ projesi kapsamında Başbakan Binali Yıldırım’ın ailesinin serveti üzerine yaptığı araştırma, ailenin daha önce varlıkları bilinmeyen üç Malta gemisi de dahil olmak üzere en az 11 kargo gemisini ve Hollanda’daki yedi gayrimenkulü içeren, yaklaşık 140 milyon Avro değerindeki malvarlığını ortaya çıkardı. AKP hükümetinin ilk Ulaştırma Bakanı olan Yıldırım’ın bakanlığı sırasında ailesinin sahip olduğu gemiler ve denizcilik şirketleriyle ilgili birçok iddia ortaya atılmıştı.

Yıldırım, 2013’te yaptığı açıklamada, işlerini çocuklarına devrettiğini, çocuklarının denizcilikle uğraştığını söylemişti. The Black Sea adlı internet sitesinde Zeynep Sentek ve Craig Shaw imzasıyla yayımlanan araştırmaya göre değeri 1.9 milyon ve 33 milyon dolar arasında değişen 11 geminin altısı banka kredisi olmadan satın alınmış olarak görünüyor. 11 geminin tamamı Malta ve Avrupa’nın vergi cenneti olarak bilinen Hollanda’da kurulu off-shore şirketler üzerine kayıtlı. Malta’da bulunan Mifsud and Sons Limited adlı aracı firma, Yıldırım ailesinin ülkede bulunan dört şirketini temsil ediyor. Bu şirketler Dertel Shipping Limited, Nova Ponza Limited, Rory Malta Limited ve Nova Warrior Limited. Bu kabuk şirketlerin yönetimi 9 Haziran 2016’da, Binali Yıldırım başbakan atandıktan iki hafta sonra Binali Yıldırım’ın yeğeni Süleyman Vural’a devrediliyor.

Malta şirketlerinin üçünün içinde kamuya hiç açıklanmayan şu üç gemi var: MV Shark, MV Ponza ve MV Frezya S. Rory Malta ve Nova Ponza’nın hissedarı, 2015’te amca Yılmaz Erence ve oğlu Rıfat Emrah Erence’nin kurduğu Ceren Danışmanlık Denizcilik. Dertel Shipping ve Nova Warrior’ın hisselerinin sahibi ise Hollanda Antilleri Curaçao’da kurulu South Seas Shipping NV adlı şirket. Bu şirket, açık kaynaklardan bakıldığında CMT Shipping NV adlı başka bir Antiller avukatlık şirketi tarafından kurulmuş gibi görünüyor. Ancak bu şirketin gerçek sahibi Malta belgelerine bakınca anlaşılıyor: South Seas adına evrakları bizzat Yıldırım’ın oğlu Erkam Yıldırım imzalıyor. Malta’daki gemilerin değeri iki milyonla üç milyon dolar arasında değişiyor. Malta’dan Hollan-da’ya geçildiğinde, gemilerin toplam değeri bir anda 130 milyon dolara ulaşıyor.

EIC KİMDİR?

Medya partnerleri ve destekleyicileri arasında Der Spiegel, L’Espresso, El Mundo, Romanya Araştırmacı Gazetecilik Merkezi’ne bağlı The Black Sea gibi yayın organlarının yer aldığı Avrupa araştırmacı gazetecilik ağı European Investigative Collaborations (EIC), haberlerini Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden gazetecilerin ortak çalışmasıyla hazırlıyor. EIC, daha önce Futbol Leaks dökümanlarını yayımlamıştı.

ZARRAB KOKUSU