11'inci Kalkınma Planı beş yıl önceki planın gerisinde kaldı

ARTI GERÇEK - 2019-2023 dönemini kapsayan 11'inci Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunuldu. Ekonomik krizin ağır etkilerinin açıkça görüldüğü 11'inci Kalkınma Planı’nın hedefleri, bir önceki plana göre büyük oranda düşürüldü. 11'inci Kalkınma Planı’nda 10. Kalkınma Planı’nın hayli gerisine düşüldü.

KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR HEDEFİ DÜŞÜRÜLDÜ

Bir önceki planda 16 bin dolar olan kişi başına milli gelir hedefi 12 bin 484 dolara çekildi. Yine 10’uncu Kalkınma Planı’nda 7.2 olan işsizlik oranı hedefi yüzde 9,9’a yükseldi. Plan dönemi sonunda GSYH’ya oranla kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,7, genel devlet açığının yüzde 1,8, merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor. Plana göre son kalan kamu varlıkları da özelleştirilecek.

İŞSİZLİK HEDEFİ YÜKSELTİLDİ

2013 yılında açıklanan 10'uncu Kalkınma Planı’nda ise 2018’de GSYH’yi 1.3 trilyon, kişi başına milli geliri ise 16 bin dolara çıkarmak hedefleniyordu. Benzer şekilde 10'uncu Kalkınma Planı’nda ihracat hedefi 2018’de 277 milyar dolar, işsizlik oranı ise yüzde 7,2 olarak belirlenmişti.

10'uncu Kalkınma Planı’nda belirlenen 2023 hedefleri ise şöyleydi: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2 trilyon dolar, kişi başına milli gelir 25 bin dolar, ihracat 500 milyar dolar, işsizlik yüzde 5.

Öte yandan 10'uncu Kalkınma Planı’nın hedeflerinin gerçekleşen rakamlara yaklaşamadığı da 2018 yılına ait ekonomi verileriyle ortaya çıkmıştı. 2018’de dolar kurundaki yükselişle birlikte GSYH 784 milyar 87 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Kişi başına milli gelir de 9 bin 632 dolar olarak hesaplanmıştı.

Uygulamaya konulacak politika ve tedbirlerle ihracatın 226.6 milyar dolara, ithalatın ise 293.5 milyar dolara ulaşması ve turizmde hedeflenen gelir artışıyla cari işlemler açığının milli gelire oranının dönem sonunda yüzde 0.9 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.

KALKINMA PLANLARININ TARİHİ

1960 yılının eylül ayında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) aracılığıyla Türkiye kalkınma planları ile ekonomiye yön vermeye başladı. 12 Eylül askeri darbesinden sonra DPT’nin yetkileri azaltıldı ve kalkınma planları önemini yitirdi. 2011’de ise AKP 12 Eylül’ün devamı niteliğinde bir kararla DPT’yi kapattı.

DPT’nin yerine kurulan Kalkınma Bakanlığı da dikiş tutmadı. Böylece Kalkınma Bakanlığı da 2018’de bir KHK ile kaldırıldı. Bugün kalkınma planları eski önemini kaybetmiş biçimiyle Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanıyor.

DEMOKRASİ AZ, KALKINMA ZAYIF

Planda hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve sürekli geliştirilen temel hak ve hürriyetler, kalkınma çabasının taşıyıcı sütunları olarak ifade ediliyor. 17 yıllık AKP iktidarınınj en başarısız olduğu noktalar yeniden hedef olarak konulmuş. Uzun yıllardır hedeflere alınan bir türlü gerçekleşmeyen tekli eğitim bu planda da yer aldı.

Dünya sıralamasında tek bir devlet üniversitesinin giremediği ortamda bu alandaki hedef büyük tutuldu: "Dünya sıralamalarında en az iki üniversitenin ilk 100’e, en az beş üniversitenin de ilk 500’e girmesi sağlanacak."

AKP'NİN VİZYONU YERİNDE SAYMAKLA SINIRLI

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, "11'inci Kalkınma Planı’nda 2023’te kişi başına gelirin 12480 dolara ulaşması hedefleniyor. 2013’te kişi başına gelir zaten 12480 dolardı. Demek ki AKP’nin vizyonu 10 yılda " yerinde saymak" ile sınırlı!" diye tepkisini dile getirdi.

11. Kalkınma Planı’nda 2023’te kişi başına gelirin 12480 dolara ulaşması hedefleniyor .2013’te kişi başına gelir zaten 12480 dolardı. Demek ki AKP’nin vizyonu 10 yılda " yerinde saymak" ile sınırlı !

— Hayri Kozanoğlu (@HayriKozanoglu) July 8, 2019

Dünya gazetesi yazarı Özcan Kadıoğlu da, "Merkez Bankası enflasyon hedefini sürekli eleştiriyoruz. Kalkınma Planı'nda durum farklı değil" diyerek daha önceki plandaki hedeflerle yeni açıklanan hedefler arasındaki tutarsızlığa dikkat çekti.

Merkez Bankası Enflasyon hedefini sürekli eleştiriyoruz.

Kalkınma Planında durum farklı değil.

Daha önceki 2023 Hedefleri

Kişi başı gelir
Eski hedef 25.000 $
Yeni Hedef 12.484 $
Yanılma payı % 100

İhracat
Eski 500 Milyar $
Yeni 227 Milyar $
Yanılma payı %120 pic.twitter.com/5UpcabHK5M

— Özcan KADIOĞLU ?? (@okadioglu) July 9, 2019

CHP'li Deniz Demir ise "AK Parti’nin 2014 yılında açıkladığı 10'uncu Kalkınma Planı'nda, 2023 hedeflerinde kişi başına gelirin 25 bin dolara yükseltilmesi yazılıydı. Bugünkü 11'inci Kalkınma planında ise kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi hedeflendi. Yani hedefi yarıya indirmiş oldular" değerlendirmesi yaptı.

AK Parti’nin 2014 yılında açıkladığı 10'uncu Kalkınma Planı'nda, 2023 hedeflerinde kişi başına gelirin 25 bin dolara yükseltilmesi yazılıydı. Bugünkü 11'inci Kalkınma planında ise kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi hedeflendi. Yani hedefi yarıya indirmiş oldular.

— Deniz Demir ⚖️ (@demirdenizchp) July 8, 2019