'Ankara’daki hesap Kars’a uymayabilir'

'Ankara’daki hesap Kars’a uymayabilir'
Kars’ta adayını geri çeken AKP, MHP adayını destekleme kararı aldı. Tek adayla seçime giren Cumhur İttifakı'nın en güçlü rakibi ise HDP.

Remzi BUDANCİR


ARTI GERÇEK - Seçim turumuzun üçüncü durağı olan Kars, Türkiye’nin Kuzeydoğusunda bulunuyor. Ermenistan ile 164 kilometre sınırı olan çok kimlikli kent, Kafkasya'ya açılan kapı konumunda. Kars’ta 2004 yılından bu yana Azerbaycan Başkonsolosluğu bulunuyor. Kentte Kürt, Türk, Azeri, Terekeme ve Malakanlar yan yana yaşıyor.

TARİHİ YAPILAR ATIL DURUMDA

Kars’ta en dikkat çekici olan, 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında kenti ele geçiren ve 40 yıl yöneten Rus mimarisidir. Bu yapılardan bazıları resmi kurum olarak kullanılırken, bazı yapılar atıl durumda. Yaklaşık 140 yıl önce yapılan bu yapılar hala dimdik ayakta. Tarihi yapılar iyi korunmadığı için tahrip olmaya başlamış. Ruslar döneminde kent düzenli bir yapıya sahipti. Caddeler geniş, yapılar düzenliydi. Ancak sonradan eklenen yapılar kentte çarpık yapılaşmaya neden olmuş.

KARSLILAR TÜM PARTİLERE TEPKİLİ

Kars’ın temel geçim kaynağı hayvancılık. Yem fiyatlarındaki artış, yayla ve meraların kullanılamaması bu bölgedeki üreticileri de olumsuz etkiledi. Bölgede hayvancılık durma noktasında. Sınır hattında bulunan kent adeta unutulmuş durumda. Devlet yatırımlarından payını alamayan kentin temel sorunu işsizlik ve yoksulluk. Kars belediyecilik anlamında da hizmetten yoksun kalmış. Kentin ana caddeleri çukurlarla dolu. Her sokak başında yığılan çöpler gelenleri karşılıyor.  Su, alt yapı ve temizlik sorunların başına geliyor. Kentte konuştuğumuz hemen hemen herkes hizmet alamamaktan şikayetçi. Tepkiler sadece mevcut başkana değil, bu güne kadar kenti yöneten tüm partilere var.

2009’DA AKP, 2014’DE MHP BELEDİYEYİ KAZANDI

2009 yerel seçimlerinde AKP yüzde 32’lik bir oranla 11 bin 794 oyla belediyeyi kazandı. MHP yüzde 27,90’la 10 bin 58, CHP yüzde 22,10’la 7 bin 957 ve DTP yüzde 14,70 ile 5 bin 284 oy aldı. 2014 yerel seçimlerine seçime giren MHP, yüzde 28,4’lük bir oranla 11 bin 116 olarak belediyeyi AKP’den aldı. CHP ise yüzde 25,1’lik bir oranla 9 bin 840 oy alarak ikinci parti oldu. Belediyeyi kaybeden AKP ise CHP’den 37 oy az alarak üçüncü sıraya düştü. BDP (DBP) ise 7 bin 566 oy aldı.  Önceki yıllarda kent merkezinde rakiplerinin gerisinde kalan HDP, 24 Haziran seçimlerinde oylarını yükseltti. Kars merkezde AKP yüzde 30, HDP yüzde 29, CHP ise yüzde 20 oranda oy aldı.  24 Haziran seçimlerine göre merkezde AKP ile HDP arasında sadece bir puanlık fark var.

AKP BİRİNCİ PARTİ OLDUĞU KARS’TA ADAYINI ÇEKTİ

Mevcut belediyeyi elinde bulunduran MHP, Kars Belediye Başkanı Murtaza Karaçanta'nın istifasını istemişti. Bunun üzerine Karaçanta da istifa etmişti. Mevcut başkanla yolunu ayıran MHP, 31 Mart’ta yapılacak olan yerel seçimlere Çetin Nazik'i aday gösterdi. 24 Haziran seçimlerinde Kars’ta birinci parti olan AKP Ensar Erdoğdu'yu aday gösterdi. Seçim bürosunu açan Erdoğdu, çalışmalarına başladı. Ancak daha sonra AKP Erdoğdu’yu geri çekerek MHP adayı Çetin Nazik'i destekleme kararı aldı. Bu karar kentte şaşkınlık yaratmış durumda. HDP ise Kars milletvekili ve grup Başkanvekili Ayhan Bilgen ile Şevin Alaca’yı eşbaşkan adayı gösterdi. Kentte CHP, DSP, SP, BTP, TKP, Vatan Partisi ve İYİ Parti’nin de adayları bulunuyor. Son seçimlerde oylarını iyice arttıran HDP kentte oldukça güçlü.

ANAP İLE BAŞLADI, AKP VE CHP’NİN ARDINDAN DSP’NİN ADAYI OLDU

Kars’ta daha önce de belediye başkanlığı yapan Naif Alibeyoğlu DSP adayı. Naif Alibeyoğlu, siyasete 1999 yerel seçimlerinde ANAP'tan aday olarak Kars Belediye Başkanı seçilmesi ile girdi. ANAP 2002 genel seçimlerinde büyük oy kaybı yaşamasının ardından AKP’ye geçti. 2004 yerel seçimlerde  AKP’den aday oldu ve tekrar kazandı. 2009 yerel seçimlerinde AKP’den aday gösterilmeyeceği kesinleşince istifa ederek CHP’ye katıldı ancak kazanamadı. 12 Haziran 2011 genel seçimde CHP’den Kars birinci sıra adayı oldu ancak yine seçilemedi. 31 Martta yapılacak olan yerel seçimler için CHP’den tekrar aday adayı oldu. CHP Kars’ta Taner Toraman’ı aday gösterince Naif Alibeyoğlu’da yine parti değiştirdi. Bu defa DSP’den aday oldu. Kentte konuştuğumuz hemen hemen herkes Alibeyoğlu’nun kazanma şansının olmadığını ancak HDP oylarını bölebileceğine dikkat çekti. Karslılara göre Alibeyoğlu kazanmak için değil, HDP’ye kaybettirmek için aday oldu.  

MHP VE AKP’NİN ŞANSI VAR MI?

24 Haziran seçimlerinde AKP birinci, HDP ikinci, CHP üçüncü sıradaydı. MHP’nin bu seçimlerde aldığı oy oranı yüzde 7. Ancak AKP birinci olmasına rağmen adayını çekerek MHP’ye destek vermesine Karslılar anlam veremiyor. Kentte bu konuda farklı görüşler olsa da öne çıkan görüş, "AKP  kazanamayacağını anlayınca adayını çekti. Başarısızlığını ortağı olan MHP’ye yüklemek istiyor olabilir" şeklinde. Karslılar bu konuda MHP’ye de pek şans vermiyor. Gerekçe ise kenti yöneten MHP’nin sergilediği kötü belediyecilik.

"MHP KARS’A BİR ÇİVİ ÇAKMADI"

Kars’ta Kürt, Türk, Azeri ve Terekeme başta olmak üzere konuştuğumuz hemen herkes kentte yaşanan sorunlardan şikayetçi. Bu sorunları dile getirenlerden birisi Bülbül Mahallesi muhtar adayı Mesut Altunterim. Kendisinin de bu seçimlerde aday olduğunu söyleyen Altunterim, özellikle tüm siyasi partilere eşit mesafede olduğunu vurguladı. MHP’nin 5 yıldır belediyeyi yönettiğini, Kars’a bir çivi bile çakmadığını anlatan Altunterim, kentin yol, çöp ve su sorunu olmasına rağmen siyasilerin milliyetçilik üzerine söylem geliştirmesini eleştirdi: "Biz burada o parti, bu parti diye parti ayırt etmiyoruz. Bakın MHP kente bir çivi çakılmadı. Ayrıştırma çok bizim burada. (siyasiler) Şovenistliğe döküyorlar. Yok bu Türk, yok bu Kürt yok bu Terekeme, Azeri…  O şekilde bir siyaset olmaz. Hepimiz insanız. 80 bin nüfusumuz var, hepimiz burada yaşıyoruz. Hepimiz kardeşiz. Önceliğimiz bu kardeşliktir."

AKP Kars’ta MHP adayını destekliyor. AKP’nin adayını çekmesinin ardından Karslıların MHP adayına destek verip vermeyeceğine ilişkin soruya Altunterim, "Bundan önce kenti AKP yönetiyordu. Hükümet belediyesiydi. Ondan da bir şey görmedik. Biz diyoruz ki şehre düzgün bir insan gelsin. Daha demin MHP’li arkadaşlar broşür dağıtıyordu. Ben kendilerine de söyledim. ‘Siz önce yolları çöpleri görün, ona göre hareket edin. Her yer çöp pislik dolu. Ben bir Karslı olarak size destek vermiyorum, kimse de destek vermez’ dedim. Çünkü her şey ortada" cevabını verdi.

"AKP KAYBEDECEĞİNİ GÖRDÜ"

Mevcut partiler arasında kenti yönetmeyen ve yeni olan parti HDP. Kars’ta seçim çalışması yapan Ayhan Bilgen, AKP’nin adayını çekmesinin asıl nedeninin Kars’ta onlar açısından durumun kötü olduğunu bilmesinden kaynaklı olduğunu söyledi. AKP’nin yaptırdığı iki ayrı ankette de bu durumun ortaya çıktığını ifade eden Bilgen, "AKP’nin bu anketleri yaptırdığını biliyorum. Biz daha çalışmalara başlarken bir anket yapmıştık. Şimdi ikinci anketi yaptık. Önümüzdeki günlerde üçüncü anket bizim elimize ulaşmış olacak. AKP’nin anketlerinde de, bizim anketlerimizde de AKP ile bizim yarıştığımız, bizim AKP’nin önünde olduğumuz çok net biçimde görülüyordu. Yani AKP’nin kazanma ihtimali yoktu. Dolayısı ile kaybedeceği bir seçime girme yerine, sorumluluğu, yenilgiyi ortağı üzerine devretmeyi tercih etti" dedi.

AKP İL ÖRGÜTÜ RAHATSIZ

MHP lehine adayın geri çekilmesinin AKP’nin il örgütünü rahatsız ettiğini ifade eden Bilgen, şunları söyledi: "AKP adayı bir aydır çalışıyordu. MHP belediyesini eleştirerek, şehrin iyi yönetilmediğini söylüyordu.  Şimdi 3 tane meclis üyesi MHP listesine girince herhalde bu belediye sütten çıkmış ak kaşık olmadı. Dolayısıyla AKP’liler açsından savunulabilir bir durum yok. Güvenerek, inanarak evet iyi bir karar alındı ve biz bu kararın gereğini yapacağız diyen kimseye ben rastlamadım. Büyük bir öfke var, büyük bir tepki var.  AKP seçmeni yarı yolda bırakıldığını düşünüyorlar. MHP’ye destek vermek zorunda bırakılmak ta onlar için kendini inkar etmek gibi bir şey.  Bu Ankara’dan yapılacak bir hesapla kotarılacak bir hesap değil. Şehrin sosyolojisi, şehirdeki toplumsal psikoloji son derece farklı. Biz bu hamlenin bir mecburiyetin sonucu olduğunu düşünüyoruz. Netice olarak evdeki hesabın çarşıya uymayacağını, Ankara’daki hesabın Kars’a uymayacağını çok net bir biçimde söyleyebilirim. Şu anda seçim MHP ile bizim aramızda geçecek. Tabi bütün devlet imkanları seferber edilecek.

"BELEDİYE CENAZE ARACINA BİLE MAZOT BULAMIYOR"

Seçimi kazandıktan sonra başarısız olma şansımız yok, çünkü daha kötü bir belediyecilik yapılamaz. En başarısız belediye bile herhâlde çöpünü toplamayı başarır. Kendisine gelen kaynakla bir biçimde yolları kaldırımları yapmayı başarır. Belediye borç batağında. Şişirilmiş bir personel rejimi var. Kendi nüfusunun belki 4-5 katı nüfusa düşecek sayıda personel Kars’ta mevcut. Binin üzerinde hem taşeron firmaların istihdam ettiği hem belediyenin kadrolu personeli var. Ama sokakta kaç kişi çalışıyor dediğinizde, ne yazık ki 100’lü rakamlardan bahsediliyor. Müfettişler gelip rapor tutuyorlar, personele ulaşamıyorlar. 50-100 kişinin yaptığı işin üzerinden 300-400 kişi çalışmadığı halde maaş alıyor. Tabi arpalığa dönmüş olan belediyenin de hiçbir şekilde hizmet etmesi için imkan kalmıyor.

Yaptıkları ihalelerin neredeyse tamamına yakını ihaleye fesat karıştırmaktan dava konusu olması gerekiyor. Zimmet suçu kaydedilmesi gerekiyor ama müfettiş raporları da şimdiye kadar üstü örtülmüş. Belediyedeki en çok fatura çerez faturası. Yapılmamış yolların birkaç kere ihalesi yapılmış gibi görülen faturalar var. Şehir belediyecilik anlamında o kadar kötü bir haldeki cenaze aracına mazot bulunamadığı için cenaze sahiplerinden 200 lira para isteniyor. Çöp aracı çalışmıyor. Onun için ilçelerden çöp aracı geliyor. Bu tablo şehirde bıkkınlığı oluşturmuş durumda.

"DENENMEMİŞ TEK PARTİ HDP"

Bir boyutu ile umutsuzluk karamsarlık, bu şehir artık düzelmez anlayışı, öbür boyutu ile bir beklenti bir değişim arzusu, bu güne kadar şehri yönetmiş olan partilere, adaylara ders verme kararlılığı ve azmi var. Bu şehri yönetmeyen HDP dışında parti ya da aday kalmamış durumda. Şehrin bulunduğu durumdan kurtarılması konusunda etnik kimlikleri aşan, hatta siyasi parti aidiyetini aşan bir beklenti var. Esnafı dolaştığımızda hep tanıklık ediyoruz. İnsanlar farklı kimliklerden, geçmişte farklı partilere oy vermişler. Ama son derece derin politik tartışmalar yapıyorlar. Hesap kitap yapıyorlar. Bu şehirde yolsuzluğu, çeteleşmeyi bitirebilecek denenmemiş tek seçeneğin HDP olduğunu birçoğu kabul ediyor."

"İNSANLAR KİMLİK ÜZERİNDEN SİYASET YAPILMASINDAN RAHATSIZ"

HDP Kars Belediye Eş Başkan adayı Şevin Alaca iddialı olduklarını söyledi. Kentin bir çok sorunu olduğunu ifade eden Alaca,  "Çöpler toplanmıyor, yollar çukurlarla dolu. Su kesintileri yaşanıyor. İşsizlik çok fazla. Buna göçe neden oluyor. Turizm potansiyeli olmasına rağmen bu konuda bir çalışma yapılmıyor. Kars’ta çok güzel Baltık ve Rus mimarisi olmasına rağmen bu yapılar korunmuyor. Burada çok kimlik yan yana yaşıyor. Türk, Kürt, Terekeme, Azeri, Çerkez… Halklar burada beraber yaşıyorlar. Halklara baktığımızda kimlik ayrımı gibi bir sorunu yok. Yıllardır beraber yaşamışlar. Akraba olmuşlar. Ancak ne yazık ki Kars’ta siyaset hep kimlik üzerine yapılmış. Halkları ayrıştırarak iktidarlarını var etmeye çalışmışlar. Seçim kampanyamızda da görüyoruz insanlar bundan bıkmış durumda. Belediyecilikte de, yerel hizmette de eşit hizmet, eşit temsiliyet istiyorlar. 31 Martta seçimlere girecek olan tüm partiler daha önce Kars’ta yerel yönetimlerde görev aldılar. Görev almayan tek parti HDP’dir. O yüzden halk denenmemişi denemek istiyorlar. İnsanlar gerçekten bir değişim dönüşüm yaşamak istiyorlar" dedi.

Bu güne etnik kimlik ve milliyetçilik üzerinde siyasetin işlendiği Kars’ta halkın temel beklentisi hizmet. Diğer partilere oranla HDP’nin adayları güçlü görünüyor ancak sonucun ne olacağına ilişkin fikir yürütmek güç. 

Öne Çıkanlar