İddia: Kapatılan termik santralin zararını devlet mi karşılayacak?

ARTI GERÇEK - 1 Ocak itibariyle baca filtresi takmayan termik santraller kapatılmaya başlanırken konuyla ilgili dikkat çekici bir iddia gündeme geldi. İddiaya göre kapatılan Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin zararı kamu tarafından karşılanacak.

Termik santrallerin baca filtresi takmasını erteleyen yasayı AKP Meclis’ten geçirirken, kamuoyunun yoğun tepkilerinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, yasayı veto etmek zorunda kalmıştı. Yasanın yürürlüğe girmemesiyle birlikte 1 Ocak 2020 itibariyle termik santrallerin baca filtresi takmış olması zorunlu hale gelmişti.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, ülke genelinde denetimleri aralıksız olarak sürdürülen 52 kömür ve linyit yakıtlı termik santrali olduğunu belirterek, yapılan yasal düzenlemelerle 2013 yılından itibaren, termik santral tesislerine gerekli çevresel yatırımları yapmaları ve izinlerini almaları için 31 Aralık 2019 tarihine kadar süre tanındığını hatırlattı. Her bir tesisin bu süre zarfında, filtre ve baca gazı arıtma gibi çevresel yatırımları tamamlaması gerektiğini ve bunların takip edilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile birlikte müşterek bir komisyon kurulduğunu söyleyen Kurum, "Elektrik üretim tesisleri iş termin planlarını komisyonumuza sundular. Ancak bu tesislerin bir kısmının iş termin planlarında belirtilen çevre yatırımlarını tamamlamadığını tespit ettik" dedi.

HANGİ TERMİK SANTRALLER KAPATILDI?

Bunun üzerine beş termik santralin tamamen kapatılmasına karar verildiğini söyleyen Kurum şöyle konuştu:

"Beş termik santralin tamamen, bir termik santralin ise kısmi olarak kapatılmasına karar verilmiştir. Diğer yedi santralden dördüne geçici faaliyet belgesi verilmiş, üç santral ise gerekli çevre izinlerini almışlardır. Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santrali ise kısmi olarak kapatılmıştır. Burada termik santralleri; baca gazı arıtma, sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin olmaması veya atıl durumda bulunması, atık sahasına ilişkin Bakanlığımıza sunulan raporun yetersiz olması gibi nedenlerle kapatma kararını aldık. Kısmi kapatma kararı verdiğimiz Soma Termik Santrali'nde ise iki ünitede kapatma işlemini gerçekleştirdik. Diğer dört ünite ise faaliyetlerine geçici olarak devam edecektir."

Kapatma kararı verilen tüm santrallerde mühürleme işleminin tamamlandığını söyleyen Kurum, "Kapatılan bu santrallerin yönetimleri, gerekli çevresel yatırımlarını tamamlamadıkları sürece, bu tesislerin yeniden faaliyete geçmelerine izin verilmeyecek. Şayet çevre yatırımlarını tamamlarlarsa, bakanlığımıza müracaat ettikleri takdirde biz de gereğini yapar, uygun olanların tekrar açılması yönünde çalışmamızı gerçekleştiririz" diye konuştu.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, termik santral yöneticileriyle görüşüp görüşmediklerinin sorulması üzerine, "Şirketlerle bir görüşmemiz sağlanmamıştır. Kendileriyle yaptığımız toplantılarda çevre mevzuatına ilişkin her türlü tedbirin alınması gerektiğini bildirdik" dedi.

CİHANER: ZARARI DEVLET Mİ KARŞILAYACAK?

1 Ocak 2020 itibariyle baca filtresi takmayan termik santrallere yaptırımlar gelmeye başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yaptığı açıklamaya göre, şimdiye kadar beş termik santral tamamen, biri ise kısmen kapatıldı. Kapatılan termik santrallerden biri de Afşin-Elbistan Termik Santrali.

Afşin-Elbistan santralinin kapatılması ardından CHP Parti Meclisi Üyesi ve eski Milletvekili İlhan Cihaner’den dikkat çeken bir iddia geldi. Cihaner, Twitter üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakan Murat Kurum’a yönelttiği bir dizi sorunun içinde, Afşin-Elbistan Termik Santrali'nin zararının kamu tarafından karşılanacağı iddiasını gündeme getirdi.

Cihaner, şu soruları yöneltti:

"Sayın Murat Kurum, filtresiz çalıştığı İçin kapatılan Afşin-Elbistan santralinin işletme hakkı devir sözleşmesi gereği, santral kamu tarafından kapatılırsa "kapasite bedeli" (KW saati 16 cent) üzerinden, üretim yapmadan devletten ödeme almaya devam edeceği doğru mudur?"

Sayın @murat_kurum filtresiz çalıştığı İçin kapatılan Afşin-Elbistan santralinin işletme hakkı devir sözleşmesi gereği, santral kamu tarafından kapatılırsa "kapasite bedeli" (KW saati 16 cent) üzerinden, üretim yapmadan devletten ödeme almaya devam edeceği doğru mudur? https://t.co/5tmUIwhHJa

— İlhan Cihaner (@ilhancihaner) January 1, 2020

Sayın @murat_kurum çevre yatırımları tamamlanmayan santrallere hangi gerekçe ve yetkiyle Geçici faaliyet belgesi verdiniz? Bu sürede kirletmeye devam etmeyecekler mi? İşletme devir süresi zaten 6 ay sonra dolacak olan Çayırhan santraline 6 ay süre vermek açık kayırma değil midir? https://t.co/5tmUIwhHJa

— İlhan Cihaner (@ilhancihaner) January 1, 2020

ERDOĞAN DÜZENLEMEYİ ONAYLAMAMIŞTI

Termik santral düzenlemesi kamuoyunda yoğun tartışmalara neden olmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisi AKP ve MHP’nin oylarıyla 21 Kasım 2019'da TBMM'de kabul edilen düzenlemeyi onaylamamıştı.

Söz konusu düzenleme, termik santrallerin bacasına filtre takılmasını Haziran 2022 tarihine kadar ertelemeyi öngörüyordu. Dijital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi, Değerli Konut Vergisi gibi düzenlemeleri de içeren kanun teklifi içerisinde yer alan 50'nci madde ile kömürlü termik santrallerin çevre mevzuatına uyum süresinin 31 Aralık 2019'dan 30 Haziran 2022'ye kadar uzatılması öngörülmüştü.