İktidar kanadından yeni 'algı operasyonu' suçlaması

ARTI GERÇEK - Cuma günü yaşanan kur depremi ve özellikle dolarda geçen haftanın son günü yaşanan hızlı yükseliş ve borsadaki kayıplar iktidar kanadını ve yandaş medyayı sarstı. Merkez Bankası (TCMB) cuma günü, finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler dikkate alınarak, bir hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verilmesinin kararlaştırıldığını kaydetti. Uzmanlara göre, amaç piyasaya daha az Türk Lirası verip TL'nin dolar karşısında değerlenmesini sağlamaktı.

TCMB'den Türk Lirası likidite yönetimine ilişkin yapılan açıklamada, "Finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler dikkate alınarak, bir hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verilmesi kararlaştırılmıştır" ifadelerine yer verildi.

MERKEZ'İN REPO İHALELERİNE ARA VERMESİ DE İŞE YARAMADI

Merkez Bankası, haftalık repo ihalelerini iptal ederek gizli faiz artırımına giderken, cumartesi günü akşam saatlerinde BDDK ve SPK, başta JP Morgan olmak üzere bankalara "halkı dövize yönelttikleri" şikayetleri üzerine soruşturma başlattı.

DÖVİZDEKİ HAREKETLİLİĞE ÇİFTE İNCELEME

JP MORGAN SORUŞTURMASI: DÖVİZDE ÇALKANTI ARTABİLİR

Bir çok ankete göre, halen yüzde 10 civarında kararsız var ancak Türk Lirası'ndaki değer kaybının sandıkta AKP-MHP’nin Cumhur İttifakı'nı yıpratmasına olası gözüyle bakılıyor. Hükümet, elindeki imkanlar çerçevesinde finansal kuruluşlar vasıtasıyla tedbir almaya çalışırken, iktidar kanadı Türkiye ekonomine yönelik yeni bir algı operasyonu gerçekleştirildiğinin sözcülüğüne başladı. Bu koroya yandaş medya da katıldı.

TÜRK PARASININ DEĞERİYLE İLGİLİ MANİPÜLASYON GERÇEKLEŞTİRİLİYOR

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, cumartesi günü yaptığı açıklamada, "Dün döviz kurunda bir yükselme başladı. Dikkat ederseniz saat 18.00'den sonra başladı. Türkiye'deki piyasalar kapandıktan sonra başladı. Bu ne demektir? Bu hareketlilik Türkiye içinde bir hareketlilik değil. Türkiye dışında başka piyasalarda, özellikle Avrupa'daki piyasalarda dolarla ilgili, Türk parasının değeriyle ilgili bir manipülasyon gerçekleşiyor. Hafta sonu tatil. Piyasalar pazartesi günü açılacak. Oradaki tabloyu göreceğiz" dedi.

Ağustosta yapılan "döviz manipülasyonuna" değinen Şentop, eski sistemin tasfiyesinin henüz tamamlanmadığını, uluslararası ticarette halen para birimi olarak doların kullanıldığını, iki yıl önce buna Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın itiraz ettiğini hatırlattı.

GEZİ DÖNEMİNDE OLDUĞU GİBİ MANİPÜLASYONA DAYALI BİLGİ KİRLİLİĞİ VAR

Cuma akşamı A Haber ve A Para ortak yayınında soruları yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da, Türkiye ekonomisine yapılan saldırılardan bahsederek, "Türkiye ekonomisi nasıl bir yol kat etmiş. Türkiye'de piyasalara güven verecek ortam oluştu. Türkiye normal bir coğrafyada yaşamıyor. Amerika'de 2007'den bu yana büyük bir endişe doğuracak bazı datalar açıklandı. Küresel piyasalara etkisi ... Bugün Türkiye seçime giderken son dönemde özellikle aynı Gezi dönemi olduğu gibi manipülasyona dayalı bilgi kirliliği süreci var" demişti.

ALBAYRAK: SEÇİMDEN SONRAKİ SÜREÇ DAHA OLUMLU GEÇECEK

Albayrak, konuşmasında, "Bakanlar Kurulu'nda sunum yaparken bir slayt çok dikkat çekti. Resmi okuma açısından çok fazla anlam içeriyor. 2003 yılından itibaren iç dış müdahale süreci yaşadık. Türkiye 2002 yılından itibaren 3 bin 895 doları geçtikten sonra trend yakaladı. Türkiye bölgesel içeriden ve dışarıdan kaynaklı müdahalelerle karşı karşıya kaldı. Gezi bir oldu 4-5 olan faizler 6-7 lere çıktı. 2015-16 darbe süreci yaşandı. Onu püskürttük terör eylemleri başladı. Her gün dibimizde" değerlendirmesi yaptı.

BAKAN YARDIMCISINDAN DOLARDAKİ YÜKSELİŞE KARŞI VERİ UYARISI

Veri güvenliğine ilişkin bir değerlendirme yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan da, döviz piyasalarında cuma günü yaşanan hareketliliğe dikkat çekerek, "Verisine sahip olamayan ülke sınırlarını adeta korumuyordur. Dünya artık data üzerinden şekilleniyor. Bizim verimizle bize ahkam kesilmesini kabul etmiyoruz. Kendi verimize sahip olmadığımız sürece dün de en son yaşadık, bu tür manipülasyonları yaşamaya devam edeceğiz" dedi.

"Diyoruz ki; biz ülkenin datasını ülkede tutacak tüm hamlelerini yapacağız. Buna göre datanın Türkiye’de kalması için gerek iletişim alanında, gerek veri merkezleri alanında gerekli yatırımlarımız var" ifadelerini kullanan Sayan, "Herkese diyoruz ki datanızı Türkiye’de tutun. Dünya artık data üzerinden şekilleniyor. Sizin verinizle yani bizim verimizle bize ahkam kesilmesini kabul etmiyoruz. Ki, kendi verimize sahip olmadığımız sürece bu tür işte manipülasyonlar dün en son yaşadık" açıklamasında bulundu.

SABAH'TAN 'DOLARDA JP MORGAN PARMAĞI' İDDİASI

İktidara yakın Sabah gazetesi yazarı Dilek Güngör de, pazar günkü köşesinde, Türkiye'de piyasa kapandıktan sonra spekülatif atağa dönüşen dövizdeki hareketlilikte JP Morgan parmağı çıktığını yazdı. Güngör, yazısında BBDK ve SPK tarafından başlatılan soruşturmaya yer verereki şu ifadelere yer verdi:

"Cuma gün boyu süren, Türkiye’de piyasa kapandıktan sonra spekülatif atağa dönüşen dövizdeki hareketlilikte swap piyasasının en büyük oyuncusu JP Morgan’ın parmağı çıktı. 5.65 TL seviyesindeyken yabancıların opsiyon kapatması, arkasından da JP Morgan’ın 5.90 TL hedefiyle uzun vadeli pozisyon önerdiği rapor kurda spekülatif artışa neden oldu.

SPEKÜLATİF AMAÇLI RAPORLAR ÜRETTİ İDDİASI

Dövizdeki hareketlilik başladığında JP Morgan, Citibank, Deutsche, Credit Suisse gibi Londra ve ABD’li bankaların Borsa İstanbul’da ve Devlet İç Borçlanma Senetleri’ndeki (DİBS) varlıklarını satıp dövize yöneldiğini belirten analistler, "Kur 5.60 TL’yi geçtikten sonra JP Morgan 5.90 hedefli alım önerdi. 5.65 TL kırıldığında opsiyon kapanışları oluyor. 5.80 geçildikten sonra dönüş başladı" yorumunda bulundu.

JP Morgan, Türkiye’de döviz swap işlemlerinin dörtte birini gerçekleştiriyor. Bankanın, kritik döviz pozisyon bilgilerini kullanarak, insider trading kapsamına girecek işlemler gerçekleştirdiği konuşuluyor. Bu kritik bilgileri kullanarak son dönemde TL hakkında spekülatif amaçlı bazı raporlar ürettiği de iddialar arasında.

2015’te benzer işlemleri Endonezya’da yapan banka, ülkenin para biriminde ciddi değer kayıplarına neden olmuş, daha sonra yazdığı raporu çekmesine rağmen 16 ay boyunca Endonezya’da işlem yapması yasaklanmıştı."