Bülent Şık anlattı: Kanser araştırmasını neden halka duyurdum?

Sağlık Bakanlığı tarafından kamuoyundan saklanarak yürütülen kanser raporunu paylaştığı için hakkında 12 yıla kadar hapis istemiyle dava açılan Dr. Bülent Şık hakim karşısına çıktı.

İddianamedeki suçlamaları kabul etmeyen Şık'ın beraat talebini redden mahkeme heyeti duruşmayı 30 Mayıs’a erteledi.

ŞIK SAVUNMASINDA HALKI NEDEN BİLGİLENDİRDİĞİNİ AÇIKLADI

Dr. Bülent Şık savunmasına, iddianamede yöneltilen ‘Yasaklanan bilgileri temin etme’, ‘Yasaklanan bilgileri açıklama’ ve ‘Göreve ilişkin sırrın açıklanması’ suçlamalarına yanıt verebilmek için Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen projenin amacına ve kapsamına değinerek başladı:

Öncelikle veri ve bilgi sözcükleri ile ne kastettiğime açıklık getirmek istiyorum. 'Veri ya da veriler’ sözcükleri ile araştırma çalışmasından gözlem, analiz veya ölçüm yöntemleri ile elde edilen ama bir işleme ya da bilimsel bir değerlendirmeye tabi tutulmayan her türlü enformasyon parçacığını ya da sayısal değeri ifade ediyorum. Araştırma her biri bağımsız olarak yürütülen 16 farklı araştırma projesinden oluşuyordu. Bu projelerin isimlerine yer vererek yürütülen araştırmanın kapsamının genişliği hakkında bir fikir edinmek olanaklıdır.

Sağlık Bakanlığı'nın çalışması hakkında bilgi veren Dr. Şık, toprak, su, gıda, hava, atık su ve Saroz, İzmit, Antalya körfezindeki deniz suyu ile kabuklu deniz canlıları ile balıklarda kansere yol açan kimyasal maddelerin kalıntıları araştırıldığını söyledi.

Bunun yanısıra yüksek gerilim hatlarından doğan kanser riski, atık su arıtma tesislerinden deşarj edilen su ve akarsuların dip çamurlarının da analiz edildiğini belirten Şık, havadaki toz parçacıklarına yapışan ve solunum yoluyla bünyemize aldığımız kanserojen kimyasalların araştırılması gibi çok spesifik araştırmalar yapıldığını da söyledi.

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen projenin gıdalar ve sularla ilgili kısmının bu araştırma merkezinde yapıldığını belirten Dr. Bülent Şık, "Projenin lideri olan kişi 2012 yılı sonu ya da 2013 yılı başında çalışmanın araştırma merkezimizde yapılıp yapılamayacağı ve eğer yapılacaksa nasıl yapılacağı konusunu görüşmek için araştırma merkezimize geldi. Yapılan görüşmeler sonrası 2013 yılı içinde gıdalarla ilgili çalışmaları, 2014 yılı içinde de sularla ilgili çalışmaları bakanlığın araştırma ekibi ile birlikte planladık. Yapılacak araştırma çalışmasında gıda ve su örneklerinin toplanması, merkezimize ulaştırılması, analizlerinin gerçekleştirilmesi ve analiz raporlarının düzenlenmesi işlerini organize ettim" dedi.

'BARIŞ BİLDİRİSİNE İMZA ATTIĞIM İÇİN PROJELERDEN ZORLA UZAKLAŞTIRILDIM’

2015 yılında yapılan genel değerlendirme toplantısından döndükten sonra barış bildirisine imzacı olduğu için ARGE görevinden alındığını ve Müdür Yardımcılığı görevinden istifa etmeye zorlandığını belirten Şık, "Kısa bir süre sonra Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü araştırma projesi de dâhil olmak üzere bir araştırmacı ya da yürütücü olarak içinde bulunduğum bütün araştırma projelerinden çıkarıldım. 22 Kasım 2016 tarihli 677 sayılı KHK ile de üniversitedeki öğretim üyeliği görevimden de çıkarıldım. Bana yöneltilen suçlamalardan biri yasaklanan bilgileri temin etmek olarak belirtilmiş.  Gazeteye yazdığım yazılarda topluma verdiğim bilgileri bir yerden, bir başkasından temin etmiş ya da almış değilim. Yazılarda topluma verdiğim bilimsel bilgiler esas olarak proje ekibinde yer alan araştırmacılardan biri olduğum için bende mevcuttu.

BEŞ İLDE YAPILAN ANALİZLERDE ZEHİRLİ KİMYASAL MADDE KALINTILARI TESBİT EDİLDİ

Şık savunmasının devamında şunları söyledi:

"Halk sağlığı ya da çevre sağlığı gibi geniş toplum kesimlerini ilgilendiren konularda yapılan araştırmalardan elde edilen bilgileri açıklamak telafisi imkânsız zararlar doğurma olasılığı bulunan durumlarda bir gereklilik olarak görülmelidir. Bu duruma örnek olarak araştırma çalışmasında analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 17,3’ünün mevzuatın izin verdiği düzeyin üzerinde zehirli tarım kimyasalları (pestisitler) içermesi veya bazı yerleşim bölgelerindeki suların onları içilemez kılacak düzeyde arsenik veya kurşun kalıntısı içermesi örnek olarak verilebilir.

Beş ilde yapılan çalışmalarda analiz edilen gıda örneklerinin %17,3’ünün ülkemizdeki yasal mevzuatın izin verdiği miktarı aşan düzeyde pestisit (Tarımsal üretimde kullanılan zehirli kimyasal maddeler) kalıntısı içerdiği tespit edilmişti. Bu çok yüksek bir kalıntı orandır. Bir fikir vermek amacıyla ülkemizde pestisitlerle ilgili yasal mevzuatın uyumlu olduğu Avrupa Birliği ülkelerinde gıdalarda tespit edilen yasal mevzuata aykırı pestisit kalıntısı oranının genellikle %2’den az olduğunu söylemeliyim. Avrupa Birliği ülkelerine kıyasla ülkemizdeki gıda ürünlerindeki pestisit kalıntılarının 8-9 kat daha fazla oranda çıkması çok ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak görülmeli. Bu sorun karşısında Sağlık Bakanlığı’nın pestisit kalıntılarını kontrol etmekten sorumlu kamu kurumu olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nı bir resmi yazı ile derhal uyarması gerekirdi

‘ARAŞTIRMA ÇALIŞMALARINI VE SONUÇLARINI NEDEN HALKA DUYURDUM?’

Bakanlığın yürüttüğü araştırma projesinin çok önemli ve ülkemizde kanımca bir ilk olarak görülmesi gereken bir yönü var. Çalışmada insanlarda hormonal ve nörolojik sisteme zarar veren kimyasal maddelerin çok büyük bir kısmı araştırılmıştır. Hormonal ve nöral sistem bozucu kimyasal maddeler en çok bebek ve çocuklara zarar vermektedir. Dolayısıyla bebek ve çocuk sağlığı açısından Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmanın önemi büyüktür.

Bir bilim insanı şirketlere veya kurumlara değil öncelikle topluma karşı sorumludur. Çünkü toplumun sağlığı ve geleceği şirketlerin ya da kurumların kısa vadeli çıkarlarına emanet edilemeyecek ölçüde önemlidir. Ama her şeyden önce çocuklara karşı sorumluyuz; hiçbir kişinin ya da kurumun çocukların sağlığını bozma, geleceğini gasp etme hakkı yok çünkü.

Dilek Özçelik 2013 yılında kanser hastalığının tedavisi sürecinde yaşadığı sorunları dile getirmek için devlet yetkililerinden yardım istemiş ancak bu talebi başlangıçta karşılık bulmamıştı. Düş kırıklığına uğrayan Dilek Özçelik televizyon ekranlarından sadece devlet yetkililerine değil hepimize şöyle seslenmişti: "Ben dilenci değilim. İnsanlık konusunda bir kez daha hayal kırıklığına uğradım. Görüyorum ki çaresizliği hiç tatmamışsınız hayatınızda."

Savunmasının ardından iddianamedeki suçlamaları kabul etmeyen Dr. Bülent Şık beraat talep etti. Ancak Şık'ın beraat talebini reddeden mahkeme heyeti duruşmayı 30 Mayıs’a erteledi.

DURUŞMA ÖNCESİ ADLİYE ÖNÜNDE DESTEK AÇIKLAMASI YAPILDI

İstanbul Çağlayan Adliyesi'nde görülen duruşma öncesi yapılan basın açıklamasına Türk Tabipleri Birliği, Ankara Barosu, Bursa Barosu, Antalya Barosu, İstanbul Barosu, HDP milletvekilleri Ahmet Şık, Oya Ersoy, Murat Çepni, CHP milletvekilleri Sezgin Tanrıkulu, Sibel Özdemir, Ali Şeker, Türkiye İnsan Hakları Vakfı, İnsan Hakları Derneği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İl Koordinasyon Kurulu, KESK, Çocuklar Zehirlenmesin İnisiyatifi, Ekoloji Birliği, DOĞADER, Divriği Kültür Derneği, Beyoğlu Yurttaş Meclisi, İstanbul Kent Savunması, Politeknik, İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi, Kuzey Ormanları Savunması ve Barış Akademisyenleri, Dr. Bülent Şık'ın yanında olduklarını açıkladı.

Basın açıklamasının ardından söz alan CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, "Hepimizin sağlını ilgilendiren bilimsel bir çalışma nasıl kamuoyu ile paylaşılmaz ve kamuoyu ile paylaşılması suç olur. Bu Cumhuriyet maalesef buna dönüştü. Bu Cumhuriyeti halkın Cumhuriyeti yapmak için mücadele edeceğiz" dedi.

Konuşmaların ardından kendisini destekleyenlere teşekkür eden Dr.Bülent Şık, "Biz aslında daha demokratik bir ülkede yaşıyor olsaydık bu araştırma sonuçlarını ortaya koyduğumuzda, insan sağlığına zarar veren meseleyi nasıl çözeceğimizi düşünürdük" dedi.

‘HALKI SAVUNMAK SUÇ DEĞİLDİR’

Açıklamasına "Halktan yana olan Bülent Şık’ın yanındayız" sözleriyle başlayan HDP Milletvekili Murat Çepni, "Bu dava, halka karşı suç işleyen, işlenen suçları gizleyenlerle, halktan yana olan bilim insanlarının davasıdır. Devletin suçüstü yakalandığı davadır. Halkı savunmak suç değildir." (HABER MERKEZİ)