Ücretli bayrama yoksullaşarak girdi

ARTI GERÇEK - Birleşik Metal İşçileri Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi'nin (BİSAM) "Alım Gücü Araştırması Dönem Raporu" bugün açıklandı. Rapora göre, ücretlinin bir önceki bayrama göre filesi boş. Ücretli bayrama fahiş fiyat artışları karşısında yoksullaşarak girdi. Resmi enflasyon karşısında alım gücü, pek çok gıda ürünü için eridi. Mevsimsel etki ile düşen sebze fiyatlarının ücretlinin yıllık kaybını telafi etmekten çok uzak olduğu ifade edildi.

Birleşik Metal İşçileri Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi'nin yaptığı değerlendirmeler şöyle:

"Resmi enflasyon bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18.71 artış gösterirken, gıda fiyatlarındaki artış yüzde 28.44 oldu. Buna göre bir önceki yıla göre ücreti resmi enflasyon oranında artan bir ücretli geçtiğimiz yılın aynı ayına göre gıda karşısında alım gücünü reel olarak yaklaşık yüzde 8 oranında kaybetti. Ücretli, madde bazında alım gücünü en çok sarımsak ve patateste yüzde 40 oranında kaybederken, domateste alım gücü kaybı yüzde 32, patlıcanda yüzde 30, kuru soğanda yüzde 30, tavukta yüzde 24 oldu. Buna göre ücretli bayram alışverişinden geçen seneye göre 5 kg patates yerine 3 kg patates, 3’er kg domates ve patlıcan yerine 2’şer kg domates ve patlıcan, 1 kg tavuk eti yerine 750 gr tavuk eti ile dönmek zorunda kaldı.

Ücretli madde gruplarına göre de alım gücünü büyük oranda yitirdi. Alım gücü kaybı ekmek ve tahıllarda yüzde 4.6, ette yüzde 4.1, süt, peynir ve yumurta grubunda yüzde 2.1, katı ve sıvı yağlarda yüzde 2.9, meyvelerde yüzde 11, sebzelerde yüzde 23 oldu. Alım gücü artışı yaşanan gruplar ise yüzde 1.3 ile balık, yüzde 0.6 ile "Şeker, reçel, bal, çikolata ve şekerlemeler" grubu oldu.

Birleşik Metal İşçileri Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) olarak, TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) Madde Fiyatları, Tüketici fiyat endeksi (2003=100) ana grup ve alt ana gruplara göre endeks rakamları üzerinden yaptığımız hesaplamaya göre özellikle sebze fiyatlarındaki yüksek artışlar, kimi temel harcama kalemleri için ücretlinin alım gücünü büyük oranda azalttı.

2018 yılının mayıs ayı ile 2019 yılının mayıs ayı karşılaştırıldığında enflasyon oranında ücret artışı alan bir ücretlinin alım gücünü gıda ürünlerinde yüzde 8 oranında kaybettiği görülüyor. 

Ücretlilerin alım gücü kaybı kimi temel harcama kalemlerinde ise ciddi boyutta. Ücretlilerin en çok alım gücü kaybı yaşadığı ürünlerin başında sarımsak ve patates geliyor. Mayıs 2019’da bir ücretli geliri ile Mayıs 2018’deki geliri ile yüzde 40 daha az patates ve sarımsak alabiliyor. Alım gücü kaybı domateste yüzde 32, patlıcan ve soğanda yüzde 30, tavuk etinde yüzde 24.

2018 YILI MAYIS AYINDAKİ ALIM GÜCÜNE ULAŞMASI İÇİN ÜCRETLER NE OLMALI?

Ücretlilerin alım gücü kaybının ne düzeyde olduğunu anlamak açısından, en çok alım gücü kaybı yaşanan ürünler için bir hesaplama yapılmıştır. Bu hesaba göre bir önceki yılın aynı ayına göre enflasyon oranında artış alan ve 2500 TL gelire sahip olan bir ücretlinin 2018 yılı (mayıs ayı) ile aynı miktarda ürünü, raporun hazırlandığı ayda alabilmesi için, maaşının ne olması gerektiği sorusuna cevap üretilmeye çalışılmıştır.  Bu hesaplamada 2018 yılı mayıs ayı için söz konusu ücretlinin alım gücü ana madde grupları bazında hesaplanmış, ücretlinin aynı mal grubundan ürünü 2019 yılı mayıs ayında alabilmesi için maaşının ne olması gerektiği tespit edilmiştir."