Her beş şirketten biri zarar etti

EKONOMİ - Döviz dalgalanmaları ve yüksek borçluluk oranları ile 2016'da kâr etmekte zorlanan orta ve küçük ölçekli sanayi şirketleri, zarar rekoru kırdı. İstanbul Sanayi Odası tarafından dün açıklanan İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması'na göre, 2016 yılında kâr eden sanayi şirketi sayısı 384'e gerilerken, zarar eden şirket sayısı 116 oldu. Bu rakamlarla her beş sanayiciden birinin zararla kapattığı 2016 yılında, kâr oranı yüzde 0.3'lük düşüşle yüzde 4.7'ye gerilerken, şirketlerin birikmiş zararı ise 7.8 milyar TL'ye yükseldi. 2016 yılında 500 devin toplam faaliyet kârı ise yüzde 17.5 artarak 8.7 milyar TL'ye ulaştı.

62 MİLYARLIK KREDİ BORCU

Kârlılığın düştüğü, özellikle döviz borçlarının yükseldiği 2016 yılında şirketler, kredi borçları ile ayakta kaldı. İkinci 500 devin finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı 2016'da yüzde 51.1'den yüzde 50.6'ya geriledi. Şirketler 2016 yılında da elde ettikleri kârın yarısını finansman giderlerine ayırmak zorunda kalırken, toplam finansman gideri 4.4 milyar TL oldu. 2015 yılında 53.3 milyar TL olan toplam borçlar yüzde 16'lık artış ile 2016 yılında 62.1 milyar TL'ye ulaştı.

Burada en dikkat çeken gelişme ise şirketlerin banka ve piyasa borçlanmalarından oluşan mali borçlarında yaşandı. 2015'te 30.7 milyar TL olan toplam mali borçlar 2016'da yüzde 17.5 artarak 36.1 milyar TL'ye ulaştı. Mali borçların toplam borçlar içindeki payı ise yüzde 57.6 iken, 2016'da yüzde 58.1'e ulaştı.

DÜŞÜK BÜYÜME KOBİ'LERİ VURDU

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının sonuçlarını değerlendiren İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, büyüme rakamlarındaki düşüşün araştırmaya konu olan KOBİ ölçeğindeki firmalar üzerinde daha etkili olduğuna dikkat çekti.

2016'da yaşanan darbe girişiminin de ekonomik faaliyetler üzerinde etkili olduğunu anlatan Bahçıvan, "Büyük çaplı yatırımlara ihtiyacı olan ve sermayesi sınırlı olan KOBİ'ler açısından kurlardaki yükseliş ve yüksek faiz ortamı, hiç kuşkusuz, dev şirketlere kıyasla daha zorlayıcı" değerlendirmesini yaptı.

Listedeki şirketlerin üretimden net satışları 2016 yılında yüzde 8.6 artış kaydetti; ancak finansman giderlerindeki artışın da etkisiyle FAVÖK ve vergi öncesi dönem kârı reel olarak geriledi. Finansman giderleri İSO 500’de olduğu gibi, İSO İkinci 500’de de sanayi kuruluşlarının kârlılıklarında temel belirleyici olmayı sürdürdü.

Rapora göre; sanayi kuruluşlarının 2015'te 3.79 milyar TL olan finansman giderleri 2016'da yüzde 16.3 artarak 4.4 milyar TL'ye yükseldi. Finansman giderlerinin net satışlara oranı ise 0.4 puan artarak yüzde 4.7 oldu. Faiz amortisman ve vergi öncesi kâr büyüklüğü 2016'da yüzde 7.2 artarak 11.1 milyar TL'ye yükseldi. Vergi öncesi dönem kârı da yüzde 0.6 artışla 4.4 milyar seviyesinde gerçekleşti. Ancak her iki kâr büyüklüğü de reel olarak geriledi.

İSO'dan yapılan değerlendirmede, "İkinci 500'de finansman giderlerinin faaliyet kârına oranı 2016'da yüzde 51.1'den yüzde 50.6'ya geriledi. Bu iyileşmeye rağmen sanayi kuruluşları 2016 yılında da elde ettikleri kârın yarısını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldı. Bu gelişmeler faiz ve kur dalgalanmalarının, sanayi sektöründe kârlılığı ve sermaye birikimini etkilemeye devam ettiğini ortaya koyuyor" dendi. 

Araştırmaya göre, İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden net satışları 2016'da yüzde 8.6 artarak 82.2 milyar TL'ye yükseldi.

Satışların maliyetindeki artışların nispeten yavaşlamasının da katkısıyla, İSO İkinci 500'ün faaliyet kârlılığında iyileşme yaşandı. 2015'te 7.4 milyar TL olan toplam faaliyet kârı 2016'da yüzde 17.5 artarak 8.7 milyar TL oldu. Faaliyet kârının net satışlara oranı da yüzde 8.5'ten yüzde 9.4'e yükseldi.

Şirketlerin kârlılık rasyolarında, mali dalgalanmaların etkisiyle düşüşler gözlendiği belirtilen araştırmaya göre, hem "İSO 500", hem de "İSO İkinci 500" şirketlerinin mali borçları ve ödenen faizlerde ciddi artış yaşanırken; finansman maliyetleri şirket kârlılıkları üzerinde olumsuz etkisini sürdürüyor.

İSO'nun haziran ayında açıkladığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2016" araştırmasında da, sanayi şirketlerinin 2016'da faaliyet kârının yarısından fazlasını finansman gideri olarak kaybettiği belirtilmişti.