JP Morgan soruşturması: Dövizde çalkantı artabilir

ARTI GERÇEK - Geçen hafta cuma günü dövizde yaşanan dalgalanma ve Türk Liras'ındaki yüzde 6'lar seviyesine varan değer kaybının ardından cumartesi akşamı BDDK ve SPK harekete geçerek, döviz piyasalarındaki hareketlere yönelik spekülasyon şikayetlerine dayanarak inceleme başlattıklarını açıkladı. İncelemenin odağında yer alan banka ise dünyanın önde gelen yatırım bankalarından JP Morgan oldu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) açıklamasında, "JP Morgan tarafından yayımlanan raporun ülkemiz bankalarının itibar kaybına yol açtığı şikayetleri üzerine soruşturma başlatıldı" denildi.

BBDK’nın hemen ardından Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da, JP Morgan hakkında inceleme başlatıldığını duyurdu. SPK’dan yapılan açıklamada, "22 Mart 2019 tarihinde JPMorgan Chase & Co. tarafından yayımlanan raporun yanıltıcı içeriği nedeniyle başta bankacılık hisseleri olmak üzere Borsa İstanbul A.Ş.'de işlem gören hisse senetleri üzerinde spekülatif etki yarattığına yönelik olarak Kurumumuza iletilen şikayetler çerçevesinde, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında inceleme başlatılmıştır. Kamuoyuna saygıyla duyurulur" ifadelerine yer verildi.

Gelişmelerin ardından durumu değerlendiren ekonomistler, dolar kurunun yükselebileceği ve krizin daha da  derinleşebileceği uyarısında bulundu.

BU TÜR SORUŞTURMALAR BAĞCI DÖVMEKTİR, KRİZİ DERİNLEŞTİRİR

BDDK’nın açıklamasının ardından Twitter üzerinden bir paylaşımda bulunan ekonomist Uğur Gürses, "Krizi kötü yöneterek de derinleştirebilirsiniz; şimdi yapılan da o" yorumunda bulundu.

Krizi kötü yöneterek de derinleştirebilirsiniz; şimdi yapılan da o.

— uğur gürses (@ugurses) 23 Mart 2019

Yatırım bankaları her zaman rapor yazar, her raporda da oran, kur, seviye yazar. JP Morgan da öyle yapmış.
Ülkeye döviz getirip bozduruken iyi de sonra kurun yükseleceğini söyleyip döviz alması mı "manipülasyon"?
Bu tür soruşturmalar "bağcı dövmektir". Krizi derinleştirir.

— uğur gürses (@ugurses) 23 Mart 2019

İçeride kendi yurttaşınızı "dövüp" yarattığınız tek sesliliğe benzemez yabancı sermayeyi "dövmek"...
Girene serbest, çıkmaya kalkanı "döven" tek yönlü sermaye akışına kimse para getirmez.

— uğur gürses (@ugurses) 23 Mart 2019

Gürses, paylaşımının devamında şu ifadeleri kullandı:

"Yatırım bankaları her zaman rapor yazar, her raporda da oran, kur, seviye yazar. JP Morgan da öyle yapmış. Ülkeye döviz getirip bozduruken iyi de sonra kurun yükseleceğini söyleyip döviz alması mı ‘manipülasyon?’ Bu tür soruşturmalar ‘bağcı dövmek’tir. Krizi derinleştirir. İçeride kendi yurttaşınızı ‘dövüp’ yarattığınız tek sesliliğe benzemez yabancı sermayeyi ‘dövmek’... Girene serbest, çıkmaya kalkanı ‘döven’ tek yönlü sermaye akışına kimse para getirmez."

PAZARTESİ DÖVİZDE ÇALKANTI ARTABİLİR

Ekonomist yazar Atilla Yeşilada ise dolar/TL’deki dalgalanmanın artabileceğine dikkat çekerek, "BDDK bankalara inceleme başlattı, pazartesi dövizde çalkantı artabilir" dedi. Yeşilada, ayrıca, "Uyarıyorum: Vazgeçin bu bize komplo var sevdasından. Yarın dışardan da borçlanamaz hale geleceksiniz. Brazilya reali, Arjantin pezosu da düştü cuma günü" uyarısında bulundu.

BDDK Bankalara inceleme başlattı, Pazartesi dövizde çalkantı artabilir. https://t.co/Qh0M5bcJmF

— Atilla Yesilada (@AtillaYesilada1) March 23, 2019

Uyarıyorum: Vazgeçin bu bize komplo var sevdasından. Yarın dışardan da borçlanamaz hale geleceksiniz. Brazilya reali, Arjantin pezosu da düştü Cuma günü. https://t.co/v6Wvu5tO09

— Atilla Yesilada (@AtillaYesilada1) March 23, 2019

ÇEKİRGENİN ZIPLAYAMADIĞI YERE GELDİK

İktisatçı Refet Gürkaynak ise BDDK kararı için "Çekirgenin zıplayamadığı yere geldik" ifadesini kullandu.

Çekirgenin zıplayamadığı yere geldik.

— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) March 23, 2019

Kötü iktisat politikarı--genel olarak kötü politikalar--elbette kötü iktisadi sonuçlara yol açıyor. Bunları başka, daha kötü politikalarla bir süre için yamamak mümkün, ama bu bir yandan da sorunları büyütüyor. Büyüttü ve buraya geldik.

— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) March 23, 2019

İnsanları kötü politikanın kötü sonuçları yokmuş gibi davranmaya zorlamak sorunları çözmüyor. Kötü politikanın ilacı iyi politika.

— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) March 23, 2019

Gürkaynak, Twitter’dan yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi:

"Çekirgenin zıplayamadığı yere geldik. Kötü iktisat politikarı -genel olarak kötü politikalar- elbette kötü iktisadi sonuçlara yol açıyor. Bunları başka, daha kötü politikalarla bir süre için yamamak mümkün, ama bu bir yandan da sorunları büyütüyor. Büyüttü ve buraya geldik. İnsanları kötü politikanın kötü sonuçları yokmuş gibi davranmaya zorlamak sorunları çözmüyor. Kötü politikanın ilacı iyi politika."

DÜNYANIN İYİCE MASKARASI OLMAKTIR BU

Ekonomist Mustafa Sönmez de, "Dünyanın iyice maskarası olmaktır bu. Bu kafayla ne yapacaksınız? Hakkınızda rapor yazan IMF, Dünya Bankası, S&P, Fitch vb. bütün bunların raporlarını beğenmediğiniz için haklarında dava mı açacaksınız? Yapın, yapın da Türkiye'de ne menem bir hukuksuzluk rejimi olduğunu sağır sultanlar da duysun" diye yazdı.

Dünyanın iyice maskarası olmaktır bu.
Bu kafayla ne yapacaksınız;hakkınızda rapor yazan IMF, DB, S&P,Fitch vb. bütün bunların raporlarını beğenmediğiniz için haklarında dava mı açacaksınız?
Yapın , yapın da TR'de ne menem bir hukuksuzluk rejimi olduğunu sağır sultanlar da duysun pic.twitter.com/BGkOw4Ux2m

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) March 24, 2019

Yalçın Karatepe de, "Bu gidişle 'döviz alımı'nı suç sayacaklar" diyerek tepkisini belirtti.

Bu gidişle "Döviz alımı"nı suç sayacaklar. https://t.co/YB4hSClFqo

— Yalçın Karatepe (@ykaratepe) March 23, 2019

Ali Rıza Güngen, "Aylarca piyasa aktörlerini teskin etmeye kalkmak, çünkü birkaç banka kararıyla alt üst olacak bir kırılganlığa sahip olmak ve sonra o bankalara inceleme başlatmak..." değerlendirmesi yaptı.

aylarca piyasa aktörlerini teskin etmeye kalkmak, çünkü birkaç banka kararıyla alt üst olacak bir kırılganlığa sahip olmak ve sonra o bankalara inceleme başlatmak... https://t.co/n1FQshKnMm

— A. R. Gungen (@argungen) March 23, 2019

Öte yandan T24 yazarı Barış Soydan ise JP Morgan’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2029 vadeli tahvilin ihracı için yetkilendirildiğini hatırlattı.

BBDK'nın inceleme başlattığı JP Morgan yabancı değil, daha önce birçok kez Türkiye'nin tahvillerini dünyaya ihraç etmişti. En son 9 Ocak'ta Hazine tarafından Türkiye'nin tahvilini ihraç edecek banka olarak seçilmişti. https://t.co/hXeY9XPFZg

— Barış Soydan (@barissoydan) March 23, 2019

BDDK'nın başlattığı incelemenin sebebi, JP Morgan yöneticisi Roger Hallam'ın dün Financial Times'a TL ile ilgili yaptığı, devlet bankalarını eleştiren değerlendirmeler olabilir. https://t.co/77B9tnnt7m

— Barış Soydan (@barissoydan) March 23, 2019

Soydan, "BBDK'nın inceleme başlattığı JP Morgan yabancı değil, daha önce birçok kez Türkiye'nin tahvillerini dünyaya ihraç etmişti. En son 9 Ocak'ta Hazine tarafından Türkiye'nin tahvilini ihraç edecek banka olarak seçilmişti. BDDK'nın başlattığı incelemenin sebebi, JP Morgan yöneticisi Roger Hallam'ın dün Financial Times'a TL ile ilgili yaptığı, devlet bankalarını eleştiren değerlendirmeler olabilir" iddiasında bulundu.

JP MORGAN RAPORUNDA NE VAR?

Dün Bloomberg'de yayımlanan bir haberde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) döviz rezervlerinde 6,3 milyar dolar düşüş yaşandığı, bu düşüşün beklenmedik olduğu ve yetkililerin konuyla ilgili bir açıklama yapmadığı belirtildi.  

Haberde JPMorgan Chase & Co’nun yatırımcılara dolar/TL’nin 5,90 seviyesine kadar çıkacağı öngörüsüyle liraya karşı dolarda kalmalarını tavsiye ettiği ifade edildi. JPMorgan’ın 15 Mart’tan bu yana iki hafta içinde yalnızca Hazine'nin Eurobond (Euro tahvilleri) ödemesine bağlı olarak 1,5 milyar dolarlık rezerv düşüşü hesapladığı belirtildi.

Söz konusu 1,5 milyar dolara ek olarak raporda 20 Mart'tan bu yana rezervlerin 1,5 milyar dolar daha gerilediği tahmini yapıldı.

Haberde, JPMorgan stratejistlerinin müşterilerine geçtiği "Merkez Bankası rezervlerindeki hızlı azalmanın sürdürülemez olduğuna inanıyoruz" notuna yer verildi.

Söz konusu notta ayrıca 31 Mart yerel seçimleri sonrasında döviz rezervlerini destekleyici önlemlerin azalmasının, buna bağlı olarak da dolar/TL işlemlerinin büyük oranda artmasının beklendiği ifade edilerek yüksek risk öngörüldüğü belirtildi.