Peşmergenin çekilmesi Dukan'da mı kararlaştırıldı?
Burhan EKİNCİ
ARTI GERÇEK- 15 Ekim Pazar günü. Yer Süleymaniye’nin Dukan İlçesi. Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) denetimindeki ilçede önemli bir toplantı vardı. Aşur Otel’deki toplantı gizli değildi ancak basına kapalıydı. Toplantının gündem maddesi belliydi ama toplantının sonucuyla ilgili taraflardan herhangi bir açıklama yapılmadı.
"Dukan Toplantısı" olarak kayıtlara geçen görüşmede, Irak merkezi hükümeti ile Irak Kürdistan Bölgesel yönetimi arasında bağımsızlık referandumdan sonra başlayan krizi görüşmek için taraflar masadaydı.
ÜST DÜZEY İSİMLER KATILDI
Irak cephesinden Cumhurbaşkanı Fuad Masum vardı. KDP'den Kürdistan Bölgesel Başkanı Mesud Barzani, Başbakan Neçirwan Barzani, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanlık Divanı Üyesi Fuad Hisen, YNK’den Politbüro üyeleri Hero İbrahim Ehmed, Mela Bextiyar, Kosret Resul Eli, Kadir Hemecan’ın yanı sıra YNK Genel Sekreteri Celal Talabani’nin oğlu Pawel Talabani toplantının önemli isimlerindendi. 
İRAN’IN ORTADOĞU ADAMI
Toplantıya önemli bir ismin daha katıldığı belirtiliyor. Ancak bu isim toplantı esnasında, öncesi ve sonrasında görüntülenmedi. Bu kişi İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün Komutanı Kasım Süleymani'den başkası değildi. Süleymani son yıllarda İran’ın Ortadoğu’da nüfuzunu artırmasında büyük payı olan bir komutan. İran’ın, Irak ve Suriye’de etkili olmasını sağlayan bir isim olarak biliniyor. Kasım Süleymani, 1997’de başına geçtikten sonra Kudüs Gücü’nü adım adım istihbarat, sabotaj, suikast ve özel operasyon gücüne dönüştüren biri olarak tanınıyor. Hizbullah’ın Suriye’ye müdahalesinin arkasındaki isim de Kasım Süleymani’den başkası değil.
TOPLANTI SONRASI OPERASYON
Dukan Toplantısı’nın ana gündeminde Irak merkezi hükümeti ile Irak Kürdistan Yönetimi arasındaki kriz ve Kerkük'te yaşanan gerginlikti. Toplantı sona ermişti ancak taraflardan herhangi bir açıklama gelmedi.
Aynı günün gece yarasından sonra Irak ordusu, İran yanlısı Haşdi Şabi milisleriyle Kerkük’e yönelik operasyon başlattı. Tuzhurmatu ve Tazehurmatu bölgelerinde, peşmerge ile Haşdi Şabi arasında çatışmalar yaşandı. Ancak bu çatışmalar lokal düzeyde kaldı. Ardından Peşmerge birlikleri geri çekildi. Irak birlikleri birkaç saat içinde hiçbir direnişle karşılaşmadan Kerkük kent merkezine doğru harekete geçti.
Aynı gün ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinden "Koalisyon Kerkük civarındaki askeri araç ve personel hareketliliğini izlemektedir. Şu ana kadarki askeri araç hareketleri, saldırı değil, koordineli hareketlerdir" açıklaması geldi. Koalisyonun açıklamasında özellikle "Koordineli hareketler" vurgusu önemliydi.
Koalisyon yaşanan küçük çatışmaların ise "yanlış anlamadan kaynaklandığını ve kasti olmadığı"nı belirterek, soru işaretlerinin daha da çoğalmasına neden oldu.
Gün içinde Mesud Barzani’nin Başdanışmanı Hemin Hawrami, twitter hesabından "Başkan Barzani, tüm Peşmergelere savaşı başlatan taraf olmamaları talimatı verdi" ifadelerini kullandı.
KDP VE YNK BİRBİRİNİ SUÇLADI
Irak birlikleri Kerkük kent merkezine ulaşmadan, kentte 2014 yılından beri hakim güç olan KDP ile YNK’ye bağlı peşmergeler ağır silahlarla geri çekildi. Kent sahipsiz bırakıldı. Haşd-i Şabi milisleriyle Irak ordusu kenti tamamen kontrol altına aldı. KDP ile YNK ise peşmergelerin Kerkük’ten geri çekilmesinde birbirini suçlamayı sürdürdü.
Kerkük’ün teslim edilişi iki parti arasında ciddi bir krize neden oldu. KDP’ye yakın kaynakların iddiasına göre YNK, İran ile anlaştı, Kerkük bölgesinden anlaşmalı geri çekildi. YNK kanadı iddiaları reddediyor. Yaşananlar KDP ile YNK arasında derin çatlağın ortaya çıkmasına neden oldu.
Kerkük’te bunlar yaşanırken, bir gün sonra bu kez diğer tartışmalı bölgeler Irak ordu birliklerine teslim edildi. Diyalan’ın Hanekin, Musul’un Mahmur ve Şengal ilçelerinde de Peşmerge güçleri geri çekildi. Haşd-i Şabi ile Irak ordusu çatışmaya girmeden bu bölgeleri de kontrol altına aldı. Böylece Peşmerge, Haziran 2014 sınırlarına geri çekilmiş oldu.
‘KDP VE YNK ANLAŞMALI ÇEKİLDİ’
Kürt bölgesinde görüştüğümüz kaynaklara göre Kerkük’te KDP ile YNK peşmergeleri aynı anda çekildi. İsminin yazılmasını istemeyen kaynağın iddiasına göre, taraflar Dukan Toplantısı’nda anlaştı. Bu anlaşma sonrası Irak ordusu ile Haşdi Şabi saldırı başlattı. Saldırıyla birlikte KDP ve YNK Peşmergeleri de anlaşmalı şekilde çatışmaya girmeden geri çekildi. Aynı kaynak "Tartışmalı bölgelerin teslim edilmesi bu toplantının sonucuydu. Bazı yerlerde çatışma süsü verdiler. Ancak anlaşma sağlanmıştı" iddiasında bulunuyor.
Bir diğer iddia ise Irak ordusu ve Haşd-i Şabi’nin teslim aldığı Kerkük bölgesinde YNK’ye bağlı bazı Peşmerge güçlerinin hala bulunuyor olması. Bu arada Kerkük kent merkezinde de hayat normale dönüyor. İki gün önce kenti terk eden Kürtler de evlerine dönmeye başladı.
